Rus Aşısı Sputnik V Alerji Yapar Mı? Yan Etkileri Var Mı?

Rusya’da geliştirilen vektör aşı olan COVID-19 aşısı Sputnik V (Gam-COVID-Vac) onaylandı yakın zamanda ülkemizde de uygulanmaya başlayacak. Türkiye’de uygulanacak bu aşının etkinliğini, yan etkilerini ve alerji riski olup olmadığını bu yazımızda sizler için detaylı olarak yazdık.

Sputnik V (Gam-COVID-Vac) Aşısı Nedir?

Rus aşısı olan Sputnik V aşısı, 3. Faz çalışmalarının tamamlanmasıyla birlikte FDA tarafından onaylanmıştır. Bu aşı; Johnson and Johnson ve Oxford-Astra Zeneca aşıları ile aynı gruptadır ve bu aşıların tümü viral vektör aşıdır. COVID-19 aşısı Sputnik V (Gam-COVID-Vac), SARS-CoV-2 koronavirüs geninin entegre edildiği adenovirüs DNA’ya dayalı vektör aşısıdır. 21 gün aralıklarla kas içinden ayrı ayrı uygulanır. Sonuçlar, aşının sağlıklı katılımcılarda iyi tolere edildiğini ve oldukça immünojenik olduğunu gösterilmiştir.

Aşı Nasıl Etkili Olur?

Sputnik V aşısı, ABD’de kullanım izini verilen aşılardan biridir. Virüs vektör olarak Adenovirüs kullanılır ve bu virüs içine koronovirüs spike proteini sentez etmesi için DNA parçası yerleştirilip vücuda enjekte edilir. Bu DNA parçası vücutta korona virüsün bağışıklık sağlayan proteinini sentezleyerek bağışıklık geliştirir. Bu aşı güvenli bir aşıdır; kişinin DNA’sına entegre olmaz ve hastalık oluşturmaz.

Sputnik V Aşısının Diğer Vektör Aşılardan Farkı Nedir?

Sputnik V aşısında, Adenovirüsün 2 ayrı serotipi kullanılırken,   Oxford-AstraZeneca aşısı ve Johnson and Johnson aşılarında vektör olarak  tek tip adenovirüs vektörü kullanılmıştır.

Sputnik V Aşısının Etkinlik Oranı Nedir?

Sputnik V, % 91.6 etkinlik oranına sahip iki parçalı bir adenovirüs viral vektör aşısıdır. Son verilen bilgilere göre ise aşının etkinlik oranı %97.6’dır. İlk dozdan 15 gün sonra etkinlik oranı %73.6’dır. Aşının ciddi korona virüse karşı etkinliğinin ise %100 olduğu bildirilmiştir.

Rus Aşısı Diğer Vektör Aşılardan Daha Mı Etkilidir?

Sputnik V aşısında iki farklı tip Adenovirüs vektörün kullanılmaktadır bu sebeple; ilk dozda adenovirüse karşı antikor gelişmesi sonucu ikinci doz uygulandığında bu gelişen ikinci dozun etkinliğinin azalması ihtimalini ortadan kaldırdığı için çok daha etkili bir aşı olduğu sonucuna varılmaktadır.

Rus Aşısı Sputnik V Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?

Her aşıda olduğu gibi Sputnik V aşısında da bazı yan etkiler görülebilir. Bu yan etkilerden en sık görüleni ise grip benzeri hastalık ve enjeksiyon bölgesinde gelişen reaksiyonlardır. Meydana gelen yan etkilerin %94’ü hafif yan etkilerken %0,3 oranından ciddi yan etki olduğu bildirilmiştir. Aşı yerinde şişlik, ağrı, kızarıklık, baş ağrısı, yorgunluk, kas ağrısı, titreme, ateş ve mide bulantısı gibi yan etkiler genellikle aşıdan sonraki bir veya iki gün içinde görülebilir. Bu yan etkiler günlük rutininizi etkileyebilir ancak etkilerinin birkaç gün içinde geçmesi gerekir.

Sputnik V aşısına karşı gelişen ciddi yan etkiler oldukça nadirdir ancak diğer aşılarda da olduğu gibi bu aşıdan sonra da hastane ortamında 30 dakika beklemeniz yararlı olacaktır.

Rus Aşısı Sputnik V Aşısında Alerji Riski Var Mı?

Sputnik V aşısı Faz 3 çalışmasında bildirilmiş bir alerji vakası yoktur. Diğer vektör aşılarında ürtiker tarzı alerjik reaksiyonlar bildirilmiştir; bu nedenle ürtiker tarzı alerjik reaksiyon görülebilir. Alının içinde bulunan herhangi bir maddeye alerjisi olan kişilerin bu aşıyı yaptırmaması gerekir. Aşının alerji riskinin düşük olmasıyla birlikte, alerjisi olan kişilerin aşıyı hastane ortamında olması gerekir. Aşıdan sonra 30 dakika hastanede beklemek, gelişebilecek alerjik reaksiyonlara hızlı müdahale edilmesi açısından önemlidir.

Alerjisi Olanlar Sputnik V Aşısı Yaptırabilir Mi?

Evet yaptırabilir. Alerjik astım, egzama, alerjik nezle ve diğer alerjik hastalığı olan kişilerin, Sputnik V, BioNTech ve Coronavac aşısı olmalarında sakınca yoktur. Sadece alerjik hastalığı olanların aşılarını hastane ortamında yaptırmaları ve aşı sonrası 30 dakika gözetim altında beklemeleri faydalı olacaktır.

İlaç Alerjisi Olanlar Sputnik V Aşısı Yaptırabilir Mi?

İlaç alerjisi olanların, Sputnik V ve Coronavac aşısı olmasında sakınca yoktur. Aşı içindeki bileşenlerden birine alerjiniz varsa bu aşıların yapılmaması gerekir.

Aşının Yan Etkileri Olursa Ne Yapmalıyım?

Aşı uygulanan bölgede ağrı, şişlik veya kızarıklık gibi yan etkiler görülürse, kolunuzu yükseltmeniz uygun olacaktır. Aşı bölgesine soğuk suyla ıslatılmış havlu koyabilirsiniz. Doğrudan buz koymamanız gerekir ve Parasetamol içeren ağrı kesici kullanabilirsiniz. Aşı sonrası yorgunluk oluşursa, istirahat etmeniz ve bol sıvı almanız yararlı olacaktır.

Hafif ateş ve titreme olursa; istirahat etmeniz, bol sıvı tüketmeniz ve parasetamol içeren ağrı kesici almanız önerilmektedir.

Baş ağrısı olursa; parasetamol içeren ağrı kesici almanız faydalı olacaktır.

Kas ve eklem ağrısı olursa; istirahat etmeniz, yeterli sıvı almanız ve parasetamol içeren ağrı kesici almanız yeterli olacaktır.

Kusma ve ishal; aşıdan sonra bir hafta içinde kusma ve ishal gelişecek olursa ağızdan sıvı ve besin almanız faydalı olacaktır. Yeterince sıvı alamaz ve halsizlik gelişecek olursa sağlık kurumunda serum takviyesi gerekliliğinin değerlendirilmesi gerekir.

Sonuç olarak:

• Sputnik V aşısı yan etkileri diğer COVİD 19 aşılarından çok farklı değildir ve bu aşı etkili bir aşıdır.
• Sputnik V aşısına karşı alerji riski düşüktür; astım, alerjik nezle, egzama, besin alerjisi ve ilaç alerjisi olanların bu aşıyı olmasında sakınca yoktur.
• Aşı yapıldıktan sonra 30 dakika hastane ortamında beklenmesi, gelişebilecek alerjik reaksiyon riski için yararlı olacaktır.
• Alerjik şok gelişmesi halinde müdahale edilebilecek ekipmanın ve personelin olması çok önemlidir.
• İlk aşı sonrası alerjik belirti yaşayan kişilere ikinci dozun yapılmaması ve bu kişilerim alerji uzmanları tarafından değerlendirilmesi uygun olacaktır.