Çocuklarda Besin Alerjileri Neden Artıyor?

Besin alerjileri, tüm dünyada ve ülkemizde artış göstermektedir. Bu artışa neden olan bir dizi faktör vardır. Besin Alerjisi Derneği Başkanı Prof. Dr. Dost Zeyrek, Alerji ve Astım Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Akçay besin alerjisinin artış göstermesi ve besin alerjileri hakkında detaylı bilgiler verdi.

Besin Alerjisi Nedir?

Belirli yiyeceklere maruz kalındığında ortaya çıkan spesifik bir bağışıklık tepkisinden kaynaklanan olumsuz bir immünolojik reaksiyon olarak açıklanan besin alerjileri, bazen hafif bir kızarıklık bazen de ölümcül olabilen şiddetli bir reaksiyonla kendini gösterebilir. Çocuklarda yetişkinlere kıyasla daha çok görülen besin alerjileri, her yaşta ortaya çıkabilir. Anne sütü ile beslenen bebeklerde de anne sütünden bebeğe geçen proteinler alerjik reaksiyona neden olabilir.

Besin Alerjisi Riskini Artıran Etmenler Nelerdir?

Besin alerjisine, genetik ve çevresel birtakım durumların neden olduğu belirtilmektedir. Anne, baba ya da kardeşte alerji varsa, çocukta da alerji olma olasılığı daha yüksektir. Ancak bu durumun oluşmasında tek bir gen sorumlu değildir, b sebeple genetik etki, yatkınlık şeklinde olmaktadır.

Besin alerjisinin gelişim riskini artıran bazı faktörler şunlardır:

– Hijyen ve mikrobiyal faktörlere maruziyet eksikliği,
– Bağırsak mikrobiyotasının bileşimi,
– Diyet,
– Obezite,
– Omega 3, antioksidan yiyeceklerin alımında azlık,
– Antiasit ilaç kullanımı,
– D vitamini eksikliği ve ek besinlere başlanmasında gecikme.

Egzama Besin Alerjisi Riskini Artırıyor

Egzama ile besin alerjileri arasında güçlü bir ilişki vardır. Egzaması olan bebeklerin fıstık alerjisi geliştirme olasılığı 11 kat, yumurta alerjisi geliştirme olasılığının 6 kat fazla olduğu bildirilmiştir. Cilt bariyerinin değiştirilmesinin alerjenle teması kolaylaştırdığını düşündürmektedir. Dahası, cilt bariyerini korumak için gerekli bir protein olan filaggrin’deki mutasyonlar, artan besin alerjisi riski ile ilişkilendirilmiştir.

Deterjan ve Temizlik Malzemeleri Besin Alerjisini Artırabilir!

Özellikle klor içeren temizlik malzemeleri solunum yolları bariyerinin yanı sıra deri bariyerinin de bozulmasında etkili olabiliyor. Bu sebeple temizlik malzemelerinin hipoalerjenik olanlarının kullanılması ve çift durulama yapılması yararlı olacaktır. Bozulmuş deri bariyeri, besin proteini içeren sabun, şampuan ve nemlendiriciler, besin alerjisinin daha kolay gelişmesine neden olabilir. Ayrıca bulaşıkta kullanılan temizlik madde kalıntıları bağırsaktaki bakteri çeşitliliğini kötü yönde etkileyerek besin alerjisi riskini artırabilir.

Sabun, şampuan ve nemlendiriciler içindeki besin proteinleri besin alerjilerine davetiye çıkarıyor

Bazı sabunlarda bulunan buğday, süt, soya gibi proteinlerin cilde temas etmesinin besin alerjisi gelişimini artırdığı yönünde yayınlar vardır. Besin proteinlerine deri yoluyla maruz kalmanın besin alerjisi hassasiyetini artırdığı bildirilmiştir. Bu nedenle, bebeklerde kullanılan şampuan, sabun, nemlendirici gibi ürünlerin içinde besin proteinlerinin bulunmaması yararlı olacaktır.

Erken Ek Gıdaya Başlamak Besin Alerjisi Gelişimini Engelliyor

Bebeklerde 4. Aydan sonra tadım şeklinde ek gıdaya başlamak, besin alerjisi gelişimini önleyebilir. Besinin erken alınmasının faydalı olduğu bildirilmiştir.

Evde Evcil Hayvan Olması, Besin Alerjisi Gelişimini Önleyebilir

Besin alerjisine karşı koruyucu epidemiyolojik faktörler, büyük kardeşlere sahip olmayı ve erken yaşamda evcil hayvan maruziyetini içerir. Evcil hayvan sahipliği, ev ortamındaki yüksek mikrobiyal çeşitlilik ile ilişkilidir. Evcil hayvanların, çocuğun bir yaşına gelmeden eve alınmasının daha sonra evcil hayvan alerjisi gelişimini de azalttığı da bir gerçektir. Bu sebeple çocuk doğmadan önce evde evcil hayvan olması yararlı olacaktır.

Sezaryan Doğum Besin Alerjisi Riskini Artırıyor

Normal doğan çocuklarda faydalı mikroplar bebeğin bağırsağına yerleşip bağırsağın bariyerinin olgunlaşmasına ve immün sistemin gelişmesine büyük katkı sağlar. Bu durum da besin alerjisi gelişimini engellemektedir. Sezaryenle doğan bebeklerde koruyucu mikroplar bebeğin bağırsağına yerleşemediği için barsak bariyeri yeterince gelişemiyor ve bunun sonucu olarak da besin alerjenleri bağırsaktan daha kolay geçebiliyor. Dolayısıyla, da besin alerjisi gelişme olasılığı artmaktadır.

Erken ve Gereksiz Antibiyotik Kullanımı Besin Alerjisine Davetiye Çıkarıyor

Özellikle 2 yaşından önce antibiyotik kullanımı, alerjik hastalıkların gelişme riskini artırmaktadır. Bu durumun sebebi, antibiyotiklerin henüz olgunlaşmamış bağırsakta faydalı bakterileri yok etmesidir.

İşlenmiş Gıdalar, Besin Alerjisi Riskini Artırabilir

İşlenmiş gıdaların içinde emülgatörler vardır ve emülgatörlerin bağırsak geçirgenliğini artırdığına yönelik yayınlar vardır. Bu sebeple işlenmiş besinler, besin alerjisini artırabilir. Organik beslenme ise bağırsak geçirgenliğini önleme ve besin alerjisi gelişmesinde, azalmada katkı sağlayabilir.

Anne Sütü ile Beslenen Bebeklerde Besin Alerjisi Daha Az Görülüyor

Anne sütünün bakteri bileşimi, annenin beslenme alışkanlıklarına, genetik arka plana ve demografik faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Emzirmenin kesilmesi, katı gıdaların verilmesine göre bağırsak mikrobiyotasının bileşiminde daha önemli bir faktördür. Anne sütü, bebeğin bağışıklık sisteminde immünolojik bir koruma sağlamaktadır. Bu nedenle anne sütünün alerjiler üzerinde oldukça önemli bir etkisi vardır.

D Vitamini Eksikliği Besin Alerjisi Gelişimi Artırıyor

D vitamini eksikliği, besin duyarlılığı ve IgE aracılı besin alerjisi ile ilişkilidir. D vitamini eksikliği olan bebeklerde yumurta ve fıstık alerjisi olasılığının arttığı bildirilmiştir.
Düşük D vitamini, riskli bariyer işlevine, bağırsağın mikrobiyal bileşiminde değişikliklere neden olur ve antijen sunan hücreler ve T hücreleri üzerindeki etkilerle birlikte, kişiyi besin alerjenlerine karşı alerjik yanıtlara yatkın hale getirir. Sonuç olarak D vitamini yetersizliği besin alerjisi gelişme riskini artırmaktadır.

Çocukluk çağı aşıları besin alerjisi gelişmesine neden oluyor mu?

Çocukluk çağı aşıları ile besin alerjisi arasında herhangi bir ilişki saptanmamıştır.