Kenelerin ve örümceklerin yakın akrabaları olan ev tozu akarları, mikroskop olmadan görülemeyecek kadar küçüktürler. Toz akarları, insanların döktüğü deri hücrelerini yerler ve sıcak, nemli ortamlarda gelişirler. Çoğu evde yatak takımı, döşemeli mobilya ve halı gibi eşyalar toz akarları için ideal bir ortam sağlar. Ev tozunda yaşarlar ve düzenli olarak dökülen ölü deri hücreleri ile beslenirler. Toz akarları tüm iklimlerde ve çoğu yükseklikte hayatta kalabilir. Toz akarlarının atık ürünlerini soluduğunuzda, bağışıklık sisteminiz normal olarak zararsız maddelere karşı antikorlar üreterek hızlanır. Toz akarı alerjisi, genellikle ev tozunda yaşayan küçük böceklere karşı alerjik bir reaksiyondur. Toz akarı alerjisinin belirtileri, hapşırma ve burun akıntısı gibi saman nezlesinde yaygın olanları içerir. Toz akarı alerjisi olan birçok kişi, hırıltılı solunum ve nefes almada güçlük gibi astım belirtileri de yaşar. Ev tozu akarları, yıl boyunca alerji ve astımın en yaygın tetikleyicisi olabilir. Evinizi bu canlılardan tamamen korumanız mümkün olmayabilir. Ancak bunlara karşı alerjik reaksiyonlarınızı azaltmanın yolları vardır.
Ev Toz Akarları Alerjisinin Belirtileri
Toz akarlarına karşı alerjik reaksiyonun kişiden kişiye değişebilen belirtileri vardır. Toz akarı alerjisi hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Hafif bir toz akarı alerjisi vakası, ara sıra burun akıntısına, sulanmaya ve hapşırmaya neden olabilir. Şiddetli vakalarda, durum devam edebilir (kronik) ve sürekli hapşırma, öksürük, tıkanıklık, yüz baskısı veya şiddetli astım kriziyle sonuçlanabilir.
Toz akarı alerjisinin belirtileri şunlardır:
- Hapşırma,
- Burun akıntısı,
- Kaşıntılı, kırmızı veya sulu gözler,
- Burun tıkanıklığı,
- Kaşıntılı burun, ağız veya boğaz,
- Geniz akıntısı,
- Öksürük,
- Yüzde baskı ve ağrı,
- Gözlerinin altında şişmiş, mavi renkli cilt,
- Çocuklarda burnun sık sık yukarı doğru ovulması,
Toz akarı alerjisi astıma sebep olduğunda şu durumlar yaşanabilir:
- Nefes almada güçlük,
- Göğüste sıkışma veya ağrı,
- Nefes verirken duyulabilir bir ıslık veya hırıltı sesi,
- Nefes darlığı, öksürük veya hırıltılı solunumdan kaynaklanan uyku sorunları,
- Soğuk algınlığı veya grip gibi bir solunum virüsü ile kötüleşen öksürük veya hırıltı nöbetleri.
Toz Akarı Alerjisinin Nedenleri
Alerjiler, bağışıklık sisteminiz polen, evcil hayvan tüyleri veya ev tozu akarları gibi yabancı bir maddeye tepki gösterdiğinde ortaya çıkar. Bağışıklık sisteminiz, sizi hasta edebilecek veya enfeksiyona neden olabilecek istenmeyen istilacılardan koruyan, antikor olarak bilinen proteinler üretir. Alerjiniz olduğunda, bağışıklık sisteminiz, belirli alerjeninizi zararlı olmasa bile zararlı bir şey olarak tanımlayan antikorlar üretir. Alerjenle temas ettiğinizde, bağışıklık sisteminiz burun yollarınızda veya akciğerlerinizde iltihaplı bir tepki üretir. Alerjene uzun süreli veya düzenli maruz kalma, astımla ilişkili devam eden (kronik) iltihaplanmaya neden olabilir. Toz akarları, insanların döktüğü deri hücreleri gibi organik maddeleri yerler ve su içmek yerine atmosferdeki nemden suyu emerler. Toz aynı zamanda toz akarlarının dışkısını ve çürüyen gövdelerini de içerir ve toz akarı alerjisinde suçlu olan bu toz akarı “enkazında” bulunan proteinlerdir.
Toz Akarı Alerjisinde Risk Faktörleri
Bazı faktörler, toz akarı alerjisi geliştirme riskinizi artırır ve bu faktörler şunlardır:
Ailede alerji öyküsü olması: Ailenizin birkaç üyesinin alerjisi varsa, toz akarlarına karşı hassasiyet geliştirme olasılığınız daha yüksektir.
Toz akarlarına maruz kalma: Özellikle yaşamın erken dönemlerinde yüksek düzeyde toz akarlarına maruz kalmak riskinizi artırır.
Çocuk veya genç yetişkin olmak: Çocuklukta veya erken yetişkinlik döneminde toz akarı alerjisi geliştirme olasılığınız daha yüksektir
Ev Tozu Akarları Alerjisinin Teşhisi
Alerji uzmanınız, belirtilerinizi ve tıbbi geçmişinizi öğrendikten sonra teşhis için bazı testler yapacaktır. Bu testler, deri delme testi ve kan testi olabilir.
Deri delme Testi: Bu testte, küçük miktarlarda saflaştırılmış alerjen özleri, toz akarları için bir öz de dahil olmak üzere, cildinizin yüzeyine batırılır. Bu genellikle ön kolda yapılır, ancak sırtın üst kısmında da yapılabilir. Alerjenin yerleştirildiği bölge 15 dakika gözlemler. Toz akarlarına alerjiniz varsa, toz akarı özünün cildinize battığı yerde kırmızı, kaşıntılı bir yumru geliştirirsiniz. Bu cilt testlerinin en sık görülen yan etkileri kaşıntı ve kızarıklıktır. Bu yan etkiler genellikle 30 dakika içinde geçer.
Kan testi: Bazı insanlar cilt sorunları olduğu için cilt testi yaptıramazlar veya sonuçları etkileyebilecek bir ilaç aldıkları için cilt testi bu kişilerde kullanılamaz. Alternatif olarak alerji uzmanınız, toz akarları da dahil olmak üzere çeşitli yaygın alerjenlere karşı alerjiye neden olan spesifik antikorları tarayan bir kan testi isteyebilir. Bu test aynı zamanda bir alerjene ne kadar duyarlı olduğunuzu da gösterebilir.
Toz Akarları Alerjisinin Tedavisi
Toz akarı alerjisini kontrol etmek için ilk tedavi, toz akarlarından mümkün olduğunca kaçınmaktır. Toz akarlarına maruz kalmanızı en aza indirdiğinizde, daha az şiddetli alerjik reaksiyonlar geliştirebilirsiniz. Ancak, toz akarlarını tamamen ortadan kaldırmak imkansızdır. Ayrıca belirtileri kontrol altına almak için ilaçlara ihtiyacınız olabilir. Alerji uzmanınız bazı ilaçlar ile belirtilerinizi kontrol altına alabilir.
- Antihistaminikler, alerjik reaksiyonda aktif olan bir bağışıklık sistemi kimyasalının (histamin) üretimini azaltır. Bu ilaçlar kaşıntı, hapşırma ve burun akıntısını hafifletir.
- Burun spreyi olarak verilen kortikosteroidler iltihabı azaltabilir ve saman nezlesinin belirtilerini kontrol edebilir.
- Dekonjestanlar, burun yollarındaki şişmiş dokuları küçültmeye yardımcı olabilir ve burnunuzdan nefes almayı kolaylaştırabilir.
- Burun spreyi olarak reçetesiz satılan dekonjestanlar, alerji belirtilerinizi kısa bir süreliğine azaltabilir. Arka arkaya üç günden fazla bir dekonjestan sprey kullanmanız ise belirtilerinizin tekrar yaşanmasına ve daha kötü olmasına neden olabilir.
**Kullanmanız gereken ilacı alerji uzmanınızın kontrolünde almanız tavsiye edilir. Reçetesiz satılan ilaçları, alerji uzmanınızın bilgisi dışında almanız, belirtilerinizin kötüleşmesine ve uzun süre gereksiz ilaç kullanmanıza sebebiyet verebilir.