Bir besin alerjiniz varsa, bağışıklık sisteminiz o besinde bulunan belirli bir proteine aşırı tepki verir. Çok az miktarda gıda ile temas edildiğinde bile belirtiler ortaya çıkabilir. Birçok besin alerjisi, genel olarak yaygın bir şekilde bebeklerde ve küçük çocuklarda görülür ancak daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde de besin alerjisi gelişebilir. Besin alerjisine neden olan pek çok besin bulunur ancak alerjik reaksiyonların çoğundan sekiz gıda sorumludur ve bu besinler şunlardır:
- İnek sütü,
- Yumurta,
- Balık,
- Yer fıstığı,
- Kabuklu deniz ürünleri,
- Soya,
- Kabuklu ağaç yemişleri,
- Buğday.
Bazı kişiler besin alerjisi olduğunu düşünür ancak bu kişilerde gıda intoleransı da olabilir. Bu iki durum sıklıkla birbiri ile karıştırılır. Gıda intoleransı ve gıda alerjisinin bazı semptomları benzerdir, ancak ikisi arasındaki farklar çok önemlidir. Bir yiyeceğe alerjiniz varsa, bu alerjen bağışıklık sisteminde bir tepkiyi tetikler. Yiyecek alerjisi reaksiyonları yaşamı tehdit edebilir, bu nedenle bu tür alerjisi olan kişiler, yiyecek tetikleyicilerinden kaçınmak için çok dikkatli olmalıdır. Gıda intoleransı ise sindirim sistemi ile alakalıdır.
Bir yiyeceğe alerjiniz olması, başka bir şeyde bulunan benzer bir proteine de alerjiye neden olabilir. Örneğin, yakupotuna alerjiniz varsa, muz veya kavuna da reaksiyon geliştirebilirsiniz. Bu, çapraz reaktivite olarak bilinir. Çapraz reaktivite, bağışıklık sistemi bir proteinin diğeriyle yakından ilişkili olduğunu düşündüğünde gerçekleşir. Yiyecekler söz konusu olduğunda buna oral alerji sendromu denir.
Gıda alerjisi hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyebilir. Çoğu çocuk bir gıda alerjisini aşarken, yetişkinlerin belirli yiyeceklere karşı alerji geliştirmesi de mümkündür. Bazen gecikmiş gıda alerjisi olarak anılan Gıda Proteinine Bağlı Enterokolit Sendromu (FPIES), kusma ve ishale neden olan ciddi bir durumdur. Bazı durumlarda semptomlar, düşük tansiyon ve zayıf kan dolaşımının getirdiği dehidrasyona ve şoka kadar ilerleyebilir. Diğer gıda alerjileri gibi, FPIES alerjik reaksiyonları da bir gıda alerjeninin alınmasıyla tetiklenir. Herhangi bir yiyecek tetikleyici olabilse de, en yaygın suçlular süt, soya ve tahılları içerir. FPIES genellikle bebeklik döneminde, bir bebeğe katı yiyecek veya mama ile verildiğinde gelişir.
Eozinofilik Özofajit (EoE) yemek borusunda iltihaplanmaya neden olan alerjik bir durumdur. Yemek borusu, yiyecekleri boğazdan mideye gönderen tüptür. Çoğu araştırma, EoE’nin önde gelen nedeninin yiyeceklerde bulunan belirli proteinlere karşı bir alerji veya duyarlılık olduğunu göstermektedir. EoE’li birçok kişinin ailesinde astım, alerjik rinit, dermatit veya gıda alerjisi gibi alerjik bozukluklar geçmişi vardır.
Besin Alerjisinin Belirtileri
Yiyeceklere alerjik reaksiyonlar normalde tetikleyici yiyeceği yedikten birkaç dakika sonra ortaya çıkar, ancak bazen birkaç saat sonra ortaya çıkabilirler.
Bir gıda alerjisinin belirtileri şunları içerir:
- Kurdeşen veya kırmızı, kaşıntılı cilt,
- Tıkalı veya kaşıntılı burun, hapşırma veya kaşıntılı, gözlerde yaş,
- Kusma, mide krampları veya ishal,
- Anjiyoödem veya şişme.
Bazı durumlarda, gıda alerjileri anafilaksi adı verilen ciddi bir reaksiyona neden olabilir. Bu reaksiyonun belirtileri şunları içerir:
- Ses kısıklığı, boğaz sıkışması veya boğazda yumru,
- Hırıltılı solunum, göğüste sıkışma veya nefes almada güçlük,
- Ellerde, ayaklarda, dudaklarda veya kafa derisinde karıncalanma,
- Kan basıncında ani düşüş.
Anafilaksi acil müdahale edilmesi gereken bir durumdur ve tıbbi müdahale edilmediği durumlarda ölüme sebebiyet verebilir.
Besin Alerjisinin Teşhisi
Alerji uzmanınız, besin alerjisi teşhisi koymadan önce bir dizi faktörü dikkate alacaktır. Bu faktörler şunları içerir; belirtileriniz, ailenizin alerji geçmişi, fiziksel muayene. Alerji uzmanınız daha sonra mevcut durumunuzu dikkate alarak bazı testler yapabilir.
Deri testi: Deri delme testi, belirli bir yiyeceğe tepkinizi belirleyebilir. Bu testte, küçük bir miktar şüpheli gıda ön kolunuzun derisine veya sırtınıza yerleştirilir. Daha sonra, cildinizin yüzeyinin altında çok az miktarda maddenin kalmasına izin vermek için cildinize bir iğne batırılır. Test edilen belirli bir maddeye alerjiniz varsa, kabarma veya reaksiyon geliştirirsiniz.
Kan testi: Kan testi, immünoglobulin E (IgE) olarak bilinen alerji ile ilgili antikoru ölçerek bağışıklık sisteminizin belirli yiyeceklere tepkisini ölçebilir.
Eliminasyon diyeti: Bu diyet yönteminde, bir veya iki hafta boyunca şüpheli yiyecekleri ortadan kaldırmanız ve ardından yiyecekleri teker teker diyetinize geri eklemeniz istenebilir. Bu süreç, semptomların belirli yiyeceklerle ilişkilendirilmesine yardımcı olabilir.
Besin yükleme testi: Alerji uzmanının gözetiminde bu test sırasında, semptomlarınıza neden olduğundan şüphelenilen küçük ancak artan miktarlarda yiyecek yemeniz sizden istenecektir. Böylece yiyeceğe vereceğiniz tepki alerji uzmanınız tarafından yakından gözlemlenecektir. Bu testin, acil durum ekip ve ekipmanlarının olduğu bir tıp merkezinde yapılması gerekir.
Besin Alerjisi Tedavisi
Alerji uzmanı tarafından gıda alerjisi veya gıda intoleransının doğru teşhisi, durumunuzu yönetmenin ilk adımıdır. Besin alerjiniz varsa eğer en iyi ve etkili tedavi yöntemi, alerjik reaksiyona neden olan besinden uzak durmanızı içerir. Alerjiniz olan yiyecekleri içeren yiyecekleri yemediğinizden emin olmak için yiyecek etiketlerini okuyun. Restoranlarda yemek yerken veya aileniz veya arkadaşlarınız tarafından hazırlanan yiyecekleri yerken her zaman malzemeleri sorun. Alerji uzmanınız, durumunuzun şiddetine göre, anafilaksi gibi ciddi durumlarda kullanabileceğiniz bir adrenalin oto enjektörü reçete edebilir. Bu enjektörün kullanım şekli ve kullanılması gereken durumlarla ilgili alerji uzmanız size eğitim verecektir.