Anafilaksi, ciddi, potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir alerjik reaksiyondur. Yer fıstığı veya arı sokması gibi alerjik olduğunuz bir şeye maruz kaldıktan sonra saniyeler veya dakikalar içinde ortaya çıkabilir. Anafilaksinin, bağışıklık sisteminizin şoka girmenize neden olabilecek kimyasallar salmasına neden olur. Anafilaksi durumunda kan basıncınız aniden düşer ve solunum yollarınız daralarak nefes almayı engeller. İşaretler ve semptomlar arasında hızlı, zayıf nabız; deri döküntüsü, mide bulantısı ve kusma vardır. Ortak tetikleyiciler arasında belirli yiyecekler, bazı ilaçlar, böcek ısırığı ve lateks bulunur.
Anafilaksi Belirtileri
Anafilaksinin ilk belirtileri, tipik bir alerjik reaksiyonun belirtilerine benzeyebilir. Ancak belirtiler yaklaşık 30 dakika içinde ciddileşir ve şiddetlenir.
Anafilaksinin belirtileri arasında şu durumlar yer alır:
- Öksürük, hırıltılı solunum ve göğsünüzde ağrı, kaşıntı veya gerginlik,
- Bayılma, baş dönmesi, kafa karışıklığı veya halsizlik,
- Kurdeşen, kızarıklık ve kaşıntılı, şiş veya kırmızı cilt,
- Burun akıntısı veya tıkalı burun ve hapşırma,
- Nefes darlığı veya nefes almada güçlük ve hızlı kalp atışı,
- Şişmiş veya kaşıntılı dudaklar veya dil,
- Şişmiş veya kaşıntılı boğaz, kısık ses, yutma güçlüğü, boğazda sıkışma,
- Kusma, ishal veya kramplar,
- Zayıf nabız, solgunluk.
Anafilaksinin Nedenleri
Bağışıklık sisteminiz yabancı maddelere karşı savunma yapan antikorlar üretir. Ancak bazı insanların bağışıklık sistemleri normalde alerjik reaksiyona neden olmayan maddelere aşırı tepki verir. Alerji semptomları genellikle yaşamı tehdit etmez, ancak şiddetli bir alerjik reaksiyon anafilaksiye neden olabilir. Siz veya çocuğunuz geçmişte sadece hafif bir anafilaktik reaksiyon geçirmiş olsanız bile, alerjiye neden olan maddeye bir kez daha maruz kaldıktan sonra daha şiddetli anafilaksinin riski vardır. Çocuklarda en sık görülen anafilaksi tetikleyicileri, yer fıstığı, ağaç yemişleri, balık, kabuklu deniz ürünleri ve süt gibi gıda alerjileridir.
Yer fıstığı, fındık, balık ve kabuklu deniz ürünlerine alerjinin yanı sıra, yetişkinlerde anafilaksi tetikleyicileri şunları içerir:
- Antibiyotikler, aspirin ve diğer reçetesiz satılan ağrı kesiciler dahil bazı ilaçlar.
- Arılar, sarı ceketler, eşekarısı ve ateş karıncaları tarafından sokulma,
- Lateks.
Yaygın olmamakla birlikte, bazı insanlar koşu gibi aerobik egzersizden veya hatta yürüyüş gibi daha az yoğun fiziksel aktiviteden dolayı anafilaksi geliştirir. Egzersizden önce belirli yiyecekleri yemek veya hava sıcak, soğuk veya nemli olduğunda egzersiz yapmak da bazı insanlarda anafilaksiye bağlanmıştır.
Risk faktörleri
Anafilaksi için bilinen pek çok risk faktörü yoktur, ancak riskinizi artırabilecek bazı şeyler şunları içerir:
Daha önce anafilaksi geçirmiş olmak; bir kez anafilaksi geçirdiyseniz, bu ciddi reaksiyona sahip olma riskiniz artar. Gelecekteki tepkiler ilk tepkiden daha şiddetli olabilir.
Alerjiler veya astım; her iki koşulu da olan kişilerde anafilaksi riski yüksektir.
Bazı diğer koşullar; bunlar arasında kalp hastalığı ve belirli bir tür beyaz kan hücresinin anormal birikimi (mastositoz) bulunur.
Önemli Notlar
- Alerjik reaksiyonlar, anafilaksiye neden olur; bu sebeple alerjiniz hakkında detaylı bilginizin olması gerekir.
- Anafilaksi, acil müdahale edilmediği durumlarda ölüme sebep olabilir.
- Siz veya yakınınızdaki biri anafilaksi semptomları geliştirmeye başlarsa, hemen acil yardım isteyin ve 112’yi arayın.
- Daha önce anafilaksi yaşadıysanız eğer epinefrin (adrenalin) oto enjektörünü belirtilerin başlangıcında hemen kullanın ve ardından tıbbi yardım alın.