Egzama, cildin kaşınmasına, iltihaplanmasına veya kızarıklık benzeri bir görünüme sahip olmasına neden olan bir grup durumun adıdır. Yedi tip egzama vardır; atopik dermatit, kontakt dermatit, dishidrotik egzama, nummular egzama, seboreik dermatit ve staz dermatiti. Egzama çok yaygın görülen bir reaksiyondur. Egzama çocukluk, ergenlik veya yetişkinlik döneminde başlayabilir ve hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Egzama bulaşıcı değildir. Başka birinden egzama bulaşmaz. Egzamanın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, araştırmacılar egzama geliştiren kişilerin bunu genlerin ve çevresel tetikleyicilerin bir kombinasyonu nedeniyle geliştirdiğini belirtmektedir.
Egzamanın Belirtileri Nelerdir?
Egzamanın belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve herkeste farklı olabilir. Egzama, yetişkinlerde ya da çocuklarda aynı belirtileri göstermeyebilir. Farklı zamanlarda, vücudun çeşitli yerlerinde egzama türleri ortaya çıkabilir. Egzama genellikle kaşıntılıdır. Çoğu insan için kaşıntı hafiften orta dereceye kadar değişebilir. Ancak bazı durumlarda, çok daha kötü hale gelebilir ve aşırı derecede iltihaplı bir cilt geliştirebilirsiniz. Bazen kaşıntı şiddetlenir ve kaşınan bölgeyi kaşımak da egzamanızı daha da kötüleştirebilir.
Egzamanın yaygın belirtileri ise şunlardır:
- Kaşıntı,
- Kuru, hassas cilt,
- İltihaplı, renksiz cilt,
- Pürüzlü, kösele veya pullu cilt lekeleri,
- Sızma veya kabuklanma,
- Şişme alanları.
Tüm bu egzamanın belirtilerine sahip olabilirsiniz veya sadece birkaçına sahip olabilirsiniz. Bazı zamanlarda alevlenmeleriniz olabilir veya belirtileriniz tamamen ortadan kalkabilir.
Egzamaya Ne Sebep olur?
Egzamaya tam olarak neyin sebep olduğunu henüz bilinmemektedir. Bununla birlikte, çoğu egzama türü için, genlerin ve tetikleyicilerin bir etkisi olduğu belirtilmektedir. Egzamalı kişiler, vücudun dışındaki veya içindeki bir madde tarafından tetiklendiğinde, iltihaplanma üreterek tepki veren aşırı reaktif bir bağışıklık sistemine sahip olma eğilimindedir. Çoğu egzama türünde görülen kırmızı, kaşıntılı ve ağrılı cilt semptomlarına neden olan bu iltihaptır. Araştırmalar ayrıca egzamalı bazı kişilerin filaggrin oluşumundan sorumlu gen mutasyonuna sahip olduğunu gösteriyor. Filaggrin, vücudumuzun cildin en üst tabakasında sağlıklı bir koruyucu bariyer oluşturmasına yardımcı olan bir proteindir. Güçlü bir cilt bariyeri oluşturmak için yeterli miktarda filagrin olmazsa nem kaçabilir ve bakteriler, virüsler ve daha fazlası içeri girebilir. Bu nedenle egzamalı birçok kişinin çok kuru ve enfeksiyona yatkın bir cildi vardır. Egzama genellikle ailesinde başka alerji veya astım geçmişi olan kişilerde görülür.
Egzamanın Tetikleyicileri
Egzama herkesi farklı şekilde etkiler. Bir kişinin tetikleyicileri diğerinin tetikleyicileri ile aynı olmayabilir. Yılın belirli zamanlarında veya vücudunuzun farklı bölgelerinde egzamanın semptomları yaşayabilirsiniz. Ortak tetikleyiciler şunları içerir:
Kuru cilt: Cildiniz çok kuruduğunda, kolayca kırılgan, pullu, sert veya gergin hale gelebilir ve bu da egzamanın alevlenmesine neden olabilir.
Tahriş ediciler: Günlük ürünler ve hatta doğal maddeler cildinizin yanmasına ve kaşınmasına veya kuru ve kırmızı olmasına neden olabilir. Bunlar, vücudunuzda veya evinizde kullandığınız ürünler; el sabunu, bulaşık deterjanı, çamaşır deterjanı, şampuan, köpük banyosu ve vücut yıkama ürünleri veya yüzey temizleyicileri ve dezenfektanları içerebilir. Taze meyve, sebze veya etlerden elde edilen meyve suyu gibi bazı doğal sıvılar bile dokunduğunuzda cildinizi tahriş edebilir.
Yaygın tahriş ediciler şunları içerir:
- Metaller (özellikle nikel),
- Sigara içmek,
- Sabunlar ve ev temizleyicileri,
- Kokular,
- Yün ve polyester gibi belirli kumaşlar,
- Ev dezenfektanlarında, bazı aşılarda, yapıştırıcılarda ve bulunan formaldehit,
- Bebek mendilleri gibi kişisel bakım ürünlerinde bulunan bir antibakteriyel olan izotiyazolinon,
- Şampuan ve losyonları kalınlaştırmak için kullanılan kokamidopropil betain,
- Deri boyalarında ve geçici dövmelerde kullanılan parafenilen-diamin.
Stres: Duygusal stres egzama tetikleyicisi olabilir, ancak nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bazı kişilerin egzamanın belirtileri “stresli” hissettiklerinde kötüleşir. Diğerleri sadece egzama geçirdiklerini bilerek stresli hale gelebilir ve bu ciltlerinin alevlenmesine neden olabilir.
Egzamanın Teşhisi
Belirtiniz varsa ya da egzamanız olduğundan şüpheleniyorsanız bir alerji uzmanına gitmeniz gerekmektedir. Alerji uzmanınız cildinize bakarak ve birkaç soru sorarak teşhis koyacaktır. Egzamalı birçok kişinin de alerjisi olduğundan, alerji uzmanınız tahriş edici veya tetikleyici maddeler aramak için bazı alerji testleri isteyebilir. Bu testler, yaşınıza, belirtilerinize ve mevcut durumunuza göre değişkenlik gösterebilir.
Egzamanın Tedavisi
Egzama tedavisinin amacı, enfeksiyona yol açabilecek kaşıntıyı hafifletmek ve önlemektir. Cildiniz kuru ve kaşıntılı olduğu için alerji uzmanınız cildinizin nemli kalması için losyonlar ve kremler önerecektir. Bunları cildiniz nemliyken, örneğin banyodan sonra, nemi tutmaya yardımcı olması için kullanmanız gerekir. Doktorunuz ayrıca iltihabı hafifletmek için kortikosteroidli kremler ve merhemler de yazabilir. Bölge enfekte olursa, muhtemelen antibiyotik kullanmanız da gerekebilir. Alerji uzmanınız uygulayacağı tedavi, belirtilerinize ve durumunuza göre değişiklik gösterebilir.
Egzama Alevlenmesini Önleme Yolları
Birkaç ipucu, belirtileri önlemenize veya daha kötüye gitmelerini önlemenize yardımcı olabilir:
- Cildinizi sık sık nemlendirin.
- Sıcaklık veya nemdeki ani değişikliklerden kaçının.
- Terlememeye veya çok ısınmamaya çalışın.
Stres Yönetimi.
- Yün gibi çizici malzemelerden kaçının.
- Sert sabunlar, deterjanlar veya çözücüler kullanmayın.
- Semptomları tetikleyebilecek yiyeceklere dikkat edin ve onlardan kaçınmaya çalışın.
- Yatak odanızda bir hava nemlendiricisi kullanın.